Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει.
Τη Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου 2017, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στο 3ο Γενικό Λύκειο Καβάλας με καλεσμένη την κ. Tova Ribiere και θέμα τον αφανισμό της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης κατά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο στα ναζιστικά στρατόπεδα. Με πρωτοβουλία της καθηγήτριας Δημητριάδου Μαρίας, τη στήριξη του Διευθυντή του σχολείου, κ. Αδάμου Ευάγγελου, και την ομόφωνη αποδοχή του Συλλόγου Διδασκόντων, διοργανώθηκε μια μέρα Μνήμης για τους Καβαλιώτες Εβραίους που διώχθηκαν και θανατώθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης. Η συνάντηση καλύφθηκε από τοπικά ηλεκτρονικά ΜΜΕ.
Η κ. Ribiere, απόγονος ανθρώπων που εξοντώθηκαν στο φρικαλέο στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα στην Πολωνία, ιδιαίτερα συγκινημένη, μίλησε στους μαθητές μας για την τραγική ιστορία των συγγενών της, των οικογενειών Ribiere και Abravaya. Η οικογένεια του πατέρα της καταγόταν από την Καβάλα και της μητέρας της από την Κομοτηνή. Μέλη και των δύο οικογενειών μαρτύρησαν στα κρεματόρια της Τρεμπλίνκα.
Στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη βρέθηκαν υπό βουλγαρική Κατοχή. Οι Καβαλιώτες Εβραίοι αρνήθηκαν κάθε συνεργασία με τους Βουλγάρους και τους συμμάχους τους Γερμανούς - παρότι τους ζητήθηκε - και γι’ αυτό υπέστησαν διώξεις και οδηγήθηκαν, τελικά στο Ολοκαύτωμα. Κάποιοι προνοητικοί είχαν προλάβει να φύγουν στην Αθήνα, ενώ αρκετοί Καβαλιώτες Εβραίοι βγήκαν στο βουνό ως αντάρτες συμμετέχοντας σε Αντιστασιακές Οργανώσεις. Στις 3 Μαρτίου 1943, οι Βούλγαροι συγκέντρωσαν σε καπναποθήκες, τους Εβραίους της Καβάλας και τους μετέφεραν στη Δράμα. Από εκεί σιδηροδρομικώς τους μετέφεραν μέχρι το Δούναβη. Πολλοί πνίγηκαν στο ποτάμι, όταν αναποδογύρισαν κάποιες από τις φορτηγίδες στις οποίες ήταν φορτωμένοι. Οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο και στα κρεματόρια της Τρεμπλίνκα. Η Εβραϊκή κοινότητα Καβάλας μέτρησε το χαμό 1.484 ανθρώπων.
Η συνάντηση της κ. Ribiere με τους μαθητές τους σχολείου μας ήταν η καλύτερη απόδειξη ότι η νέα γενιά πρέπει να γνωρίσει καλά το παρελθόν, για να μπορέσει να χτίσει σε γερά θεμέλια το μέλλον. Δεν ήταν μια απλή καταγραφή και αφήγηση ιστορικών δεδομένων, αποκομμένων από την πραγματικότητα που βιώνουμε στις μέρες μας. Ήταν επαφή των παιδιών με ένα κομμάτι της ζώσας ιστορίας και συνάντησης με μια αυθεντική μαρτυρία τραγικών γεγονότων προκατάληψης, διωγμού και άλογου θανάτου. Ο συγγραφέας Vladimir Nabocov είχε γράψει «Τίποτε δεν ζωντανεύει το παρελθόν πιο αποτελεσματικά από μια μυρωδιά που έχει συσχετισθεί μ’ αυτό». Δυστυχώς, οι ανθρώπινες κοινωνίες δεν έχουν κλείσει τους λογαριασμούς τους με το κεφάλαιο του φασισμού. Στις μέρες μας, η άνοδος νεοναζιστικών κομμάτων σε πολλές χώρες, η προσπάθεια ιδεολογικής και πολιτικής αναβίωσης του φασισμού, οι πράξεις βία από τους ιδεολογικούς απόγονους του εις βάρος κοινωνικών ομάδων με ρατσιστικά κριτήρια διαχωρισμού, είναι μια ζοφερή πραγματικότητα μπροστά στην οποία κανείς μας δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια και να την αγνοήσει βολικά.
Η συνάντηση των μαθητών μας με την κ. Ribiere αποτέλεσε μια απτή απόδειξη ότι το σχολείο και η παιδεία μπορούν να θέσουν τις βάσεις για κοινωνίες πολιτών που θα έχουν βαθιά συνείδηση του βασικότερου ανθρώπινου χρέους: του σεβασμού για τη ζωή του συνανθρώπου άσχετα από το χρώμα του δέρματος, τη φυλή, την καταγωγή, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις. Κοινωνίες ανθρώπων με δικαιοσύνη, ανεκτικότητα και ίσα δικαιώματα για όλους. Κι αυτό μόνο μια βαθιά ανθρωπιστική παιδεία μπορεί να το καταφέρει. Ακλόνητη πεποίθησή μας είναι ότι το σχολείο μπορεί και οφείλει να αγωνιστεί γι αυτό.
Δείτε ρεπορτάζ για την εκδήλωση:
https://www.youtube.com/watch?v=ae5CZvlEgmM
https://www.youtube.com/watch?v=7qSETc4qIts